مریم میرزاخانی (۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ – ۲۳ تیر ۱۳۹۶) ریاضی‌دان برجسته ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. او نخستین زن و همچنین نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت مدال فیلدز، معتبرترین جایزه در دنیای ریاضیات، شد.

او در تهران متولد شد و دوران تحصیلش را در مدرسه فرزانگان تهران، زیر نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) گذراند. در دوران دبیرستان، با کسب دو مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی، از جمله یک مدال با نمره کامل در سال ۱۹۹۵، به شهرت رسید.

پس از دریافت مدرک کارشناسی ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف، برای ادامه تحصیل به دانشگاه هاروارد رفت و در سال ۲۰۰۴ دکترای خود را زیر نظر پروفسور کرتیس مک‌مولن دریافت کرد. پس از آن در مؤسسه کلی و دانشگاه‌های پرینستون و استنفورد به پژوهش و تدریس پرداخت.

میرزاخانی در حوزه‌های هندسه هذلولوی، نظریه تایشمولر، نظریه ارگودیک و هندسه سیمپلکتیک فعالیت‌های علمی برجسته‌ای انجام داد. در سال ۲۰۱۴ به‌پاس تحقیقاتش در زمینه دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای، مدال فیلدز را دریافت کرد.

او با یان ووندراک، دانشمند علوم رایانه اهل جمهوری چک ازدواج کرد و صاحب یک دختر شد. مریم میرزاخانی در ۲۳ تیر ۱۳۹۶، در سن ۴۰ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت. به افتخار او، روز ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات گرامی داشته می‌شود.

او نمادی الهام‌بخش برای زنان در علم و نمونه‌ای از نبوغ، تلاش و عشق به دانش در سطح جهانی است.

امروز سالروز تولدشه... خجسته باد.

• منبع عکس: The New Yorker